خانه نجوم
گردآوری : حسن قضاوی
مقاله اروپا قمر مشتری را از دست ندهید.
- مشتری غول سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی دارای تندبادی است که می‌توان آن را مشهورترین عارضه‌ی سیاره‌ای و بزرگ‌ترین توفان در منظومه‌ی شمسی به‌حساب آورد.
- این عارضه را نخستین بار دانشمندی انگلیسی به نام رابرت هوک در سال ۱۶۶۴ میلادی کشف کرد اما احتمالاً بسیار پیش‌تر از آن شکل گرفته است.
- بر اساس گزارش‌های رصدی دقیق این توفان حداقل از حدود ۲۰۰ سال پیش در چرخش بوده است و حتی ممکن است ۴۰۰ سال پیش نیز مشاهده‌شده باشد.
- این توفان که به لکه‌ی بزرگ سرخ (GRS) یا چشم مشتری مشهور است، در هر ۶ روز زمینی، در خلاف جهت عقربه‌های ساعت به دور خود می‌چرخد. گوشه‌های این توفان عظیم‌الجثه با سرعتی معادل ۳۶۰ کیلومتر در ساعت درحرکت است. فاصله‌ی این توفان نسبت به استوای سیاره ثابت است.
- هنگام عبور فضاپیمای وویجر ۲ از کنار سیاره‌ی مشتری در سال ۱۳۵۸ شمسی پهنای این توفان بیش از دو برابر قطر زمین بود اما امروز لکه‌ی سرخ بزرگ تنها می‌تواند یک سیاره به بزرگی زمین را در خود جا دهد.
- توفان بزرگ مشتری مدت‌هاست که در حال کوچک شدن است. احتمالاً حدود ۱۵۰۰ سال پیش این توفان چهار برابر قطر زمین پهنا داشته است.
- برخی پژوهشگران که در مأموریت فضاپیمای جونو با ناسا همکاری می‌کنند اعلام کرده‌اند توفان عظیم سیاره مشتری ممکن است طی فقط یک یا دو دهه آتی از بین برود و به خاطره تبدیل شود.
- چشم مشتری حدود ۸ کیلومتر مرتفع‌تر از ابرهای اطراف است، بیشتر از گاز آمونیاک و ابرهای یخی ساخته‌شده است.
- مانند هوای مرطوب در جو زمین، گازهای لکه‌ی بزرگ سرخ صعود می‌کنند و در مارپیچی چرخنده پیچ‌وتاب می‌خورند و پس از سرد شدن پایین می‌روند.
- علت دوام آن طی چند قرن، محصور شدن بین دو جریان جتی در جو سیاره مشتری است که عکس یکدیگر حرکت می‌کنند. جریان‌های جتی در جو سیاره مشتری سرعت بسیار بالایی دارند که به حدود ۵۰۰ کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد.
