خانه نجوم
آسمان‌نما دستگاهی است که موجب پیدایش و حرکت تصویر ستاره‌ها، خورشید، ماه و سیارات در پهنه‌ی «افلاک» می‌شود.
هر پروژکتور آسمان‌نما می‌تواند دست‌کم چهار حرکت بنیادی آسمان را نمایش دهد: حرکت روزانه ناشی از حرکت دورانی زمین، حرکت سالانه‌ی حاصل از گردش زمین به دور خورشید، حرکت عرضی ناشی از جابه‌جایی عرضی جغرافیایی محل و حرکت تقدیمی ناشی از تغییر پیوسته و کند در امتداد محور چرخش زمین.
حرکت روزانه‌ی آسمان (مانند طلوع خورشید از شرق و غروب آن در غرب) که حاصل چرخش وضعی زمین است ۲۴ ساعت طول می‌کشد؛ اما در یک آسمان‌نما می‌توان آن را در کمتر از یک دقیقه نمایش داد. به کمک حرکت روزانه، گرداننده‌ی آسمان‌نما می‌تواند هر ساعتی از شبانه‌روز را برای نمایش انتخاب کند.
حرکت سالانه که حاصل گردش انتقالی زمین و دیگر سیارات به دور خورشید است، برای زمین یک سال و برای برخی سیارات دور ده‌ها سال طول می‌کشد، اما اُپراتور آسمان‌نما این سال‌ها را می‌تواند در کمتر از یک دقیقه سپری کند و آسمان را برای هرروز از هرسالی نمایش دهد.
حرکت عرضی به اپراتور آسمان نام اجازه می‌دهد تا آسمان عرض‌های مختلف زمین را نشان دهد. شما می‌توانید آسمان شب را آن‌طور که از قطب شمال، توکیو، تهران، قاهره، سیدنی، یا هر نقطه‌ی روی زمین دیده می‌شود ببینید. سفر شما به دورتادور دنیا فقط چند ثانیه طول می‌کشد!
حرکت سیاره‌ای کند و ظریفی به نام حرکت تقدیمی موجب تغییر محل قطب شمال و جنوب آسمان می‌شود و به‌طور مثال ستاره‌های مختلفی طی زمان به مقام ستاره‌ی قطبی می‌رسند. درواقع امتداد محور چرخش زمین به دور خود در فضا جابه‌جا می‌شود. حرکت آرام امتداد محور زمین طی ۲۶ هزار سال مانند لغزش فرفره‌ای در حال چرخش، سطح مخروطی را در فضا جاروب می‌کند و دوباره به همان امتداد قبلی خود بازمی‌گردد. نگران این زمان طولانی نباشید، تماشاگران آسمان‌نماها دوره‌ی حرکت تقدیمی زمین را می‌توانند در کمتر از یک دقیقه تجربه کنند.
با حرکت پروژکتور حول محورهای مختلف چرخشی که دارد، اُپراتور آسمان‌نما می‌تواند این ابزار را به یک ماشین زمان و فضا تبدیل کند. این ابزار نه‌فقط موقعیت ستاره‌ها، خورشید، ماه و سیارات را نشان می‌دهد، بلکه می‌تواند آسمان صدها سال پیش یا بعد را بر فراز سرتان شبیه‌سازی کند.
برخی از آسمان‌نماهای امروزی گرفت های ماه و خورشید را نیز پیش‌بینی می‌کنند و نشان می‌دهند یا با آن‌ها می‌توان ستاره‌های متغیر را جست‌وجو کرد، یا حتی انفجارهای ابرنواختری تاریخ را مرور کرد، حتی شهاب‌ها و پدیده‌های آب و هوایی همچون ابرهای در حال گذر یا طلوع و غروب‌های دل‌انگیز را شبیه‌سازی کرد. تمام این‌ها با دقت علمی و ظرافت تحسین‌برانگیزی انجام می‌شود.
در آسمان‌نماهای امروزی تمام این کارهای اعجاب‌انگیز را اُپراتورهای آسمان‌نما می‌توانند با فشار دادن چند دکمه در میزِ فرمان انجام دهند. گردانندگانِ حرفه‌ای آسمان‌نماها معمولاً هم درزمینه‌ی اخترشناسی و هم برای کار با ابزارهای الکترونیکی و مکانیکی آموزش‌دیده‌اند. البته در آسمان‌نماهایی که رایانه‌ای شده‌اند، از این هم می‌توان فراتر رفت. اُپراتور آنچه را می‌خواهد برنامه‌ریزی می‌کند و با فشار دادن دکمه‌ی شروع به نمایش می‌نشیند و فقط لذت می‌برد.
همان‌طور که سخت‌افزارهای آسمان‌نما تغییر می‌کند تا با فن‌آوری امروز همگام باشد، نحوه‌ی اجرا و ماهیت نمایش‌های آسمان‌نما نیز برای دوران ما در سال‌های نخست قرن بیست و یکم در حال تغییر است. هنوز هم سخنرانی‌های زنده‌ی یک اخترشناس در حین نمایش بخش مهمی از برنامه‌های آسمان‌نماست؛ اما جذاب‌ترین برای مخاطبان امروز آسمان‌نما جلوه‌های ویژه‌ی چندرسانه‌ای است که با فن‌آوری دیجیتال امروز حدومرزی ندارد.
برگرفته از کتاب اخترشناسی، دانش روز برای همه
فیلم مسافرتی رویایی در آسمان شب تجربه ای به یاد ماندنی زیر گنبد آسمان نما را از اینجا تهیه نمایید.
